Pojęcie małżeństwa w pryzmacie teorii wymogów imperatywnych

Projekt „Pojęcie małżeństwa w pryzmacie teorii wymogów imperatywnych”, ma charakter interdyscyplinarny. Obejmuje trzy obszary badawcze.

Pierwszy jest związany z szerokimi badaniami interdyscyplinarnymi mającymi na celu wykazanie, że małżeństwo w tradycyjnym znaczeniu rozumiane jako związek kobiety i mężczyzny stanowi wartość narodową. W tym obszarze pojęcie małżeństwa przedstawione zostanie w kontekście historii, kultury, tradycji Polski oraz dorobku polskiego konstytucjonalizmu. Nie ulega wątpliwości, że z perspektywy trudnej historii Polski, rodzina oparta na małżeństwie kobiety i mężczyzny stanowiła podstawową strukturę społeczną, która przekazywała pierwiastek tożsamości narodowej kolejnym pokoleniom. Potwierdzeniem wskazanej tezy jest szczególne zaangażowanie władz zaborczych, a także po II wojnie światowej władz komunistycznych, w podważaniu autorytetu rodziny oraz alternatywnych form więzi, które miałyby zastąpić tradycyjne pojmowane małżeństwo. Należy podkreślić, że historyczne ujęcie znaczenia małżeństwa i rodziny w Polsce jest odmienne w odniesieniu do innych państw europejskich, które nie musiały nieustannie walczyć o swoje miejsce na mapie świata. Szczególne przywiązanie do tej instytucji podkreślane było w literaturze i sztuce polskiej. Konsekwentnie uznanie małżeństwa i rodziny jako wartości narodowej skutkowało unormowaniem tej instytucji w najważniejszym akcie ustrojodawczym państwa –  konstytucji. Tym samym niezbędna jest analiza konstytucyjnych unormowań małżeństwa i ochrony rodziny.

Drugi obszar odnosi się badań pozycji małżeństwa w ujęciu tradycyjnym z perspektywy prawa europejskiego i unijnego. Polska jako państwo-strona Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności zobowiązana jest do poszanowania dorobku orzeczniczego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Natomiast jako państwo członkowskie związana jest prawem unijnym, w tym postanowieniami Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Ta skomplikowana już sieć różnych systemów obowiązujących w polskiej przestrzeni prawnej powoduje, że następuje zmiana w postrzeganiu różnych instytucji prawnych. Konsekwentnie, w ramach badań podjętych w projekcie, szczególnej analizie poddane zostanie unormowanie małżeństwa oraz ewolucja orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Trzeci obszar badań, jaki podjęty zostanie w projekcie, dotyka wpływu definicji małżeństwa na polski system prawny. Planowane badania połączą specjalistów różnych dziedzin prawa: prawa międzynarodowego, unijnego, konstytucyjnego, praw człowieka, prawa pracy,  prawa administracyjnego i karnego.